Với hầu hết các bài luận hiện nay, giảng viên đề sẽ yêu cầu về việc kiểm tra lỗi đạo văn. Việc check đạo văn thường là nỗi ám ảnh lớn của các bạn sinh viên. Thử tưởng tượng, làm một bài hoàn toàn là tự thân, không copy paste nhưng kiểm tra đạo văn vấn không đạt yêu cầu. Đó có thể là do bạn chưa trích dẫn, hoặc trích dẫn chưa đúng cách. Hôm nay, chúng mình xin giới thiệu các bạn cách trích dẫn tài liệu để trách việc bị “gõ” đạo văn oan uổng nhé !
1. Trích dẫn tài liệu tham khảo là gì?
Viết học thuật không chỉ dựa trên ý tưởng và kinh nghiệm của một tác giả. Nó cũng sử dụng các ý tưởng và nghiên cứu của các nguồn khác: sách, bài báo, trang web, v.v. Các nguồn khác này có thể được sử dụng để hỗ trợ các ý tưởng của tác giả hoặc tác giả có thể đang thảo luận, phân tích hoặc phê bình các nguồn khác.
Khi bạn đang viết một bài viết học thuật và sử dụng từ ngữ hoặc ý tưởng của một người khác, việc bạn cần làm là đưa thông tin đó vào danh sách tài liệu trích dẫn. Bao gồm thông tin chi tiết về tất cả các nguồn được tư vấn, cả trong văn bản của bạn (trích dẫn trong văn bản) và khi kết thúc công việc của bạn (danh sách tham khảo hoặc thư mục). Nói một cách dễ hiểu, cách ghi tài liệu tham khảo là hình thức tổng hợp, xác định nơi mà bạn thu thập thông tin và ý tưởng cho các tác phẩm của bạn.
2. Tầm quan trọng của việc trích dẫn
Tăng uy tín cho bài viết: Chắc chắn bạn sẽ không thể hiểu rõ toàn bộ bài viết. Việc trích dẫn các tài liệu uy tín giúp bài viết chuyên nghiệp và có tính học thuật hơn.
Cho thấy bạn chăm chút cho bài viết: Việc trích dẫn sẽ chứng tỏ là bạn có bỏ công sức nghiên cứu các tài liệu khác. Việc nghiên cứu rộng rãi các tài liệu khác nhau chắc chắn sẽ để lại ấn tượng đẹp cho giảng viên rồi !
Cải thiện kĩ năng tìm kiếm thông tin: Việc trích dẫn yêu cầu bạn phải tìm kiếm các tài liệu. Trong quá trình tìm kiếm, bạn sẽ thu được cho mình những kĩ năng tìm kiếm thông tin rất hữu ích.
Và cuối cùng cũng là điều mà MOSL đã đề cập ngay từ tiêu đề: Việc trích dẫn sẽ giúp hạn chế được các lỗi đạo văn.
3. Phương pháp trích dẫn tài liệu tham khảo
3.1 Phong cách APA
Phong cách APA (American Psychological Association Style, sau đây sẽ gọi tắt là APA). Đây hệ thống quy tắc trình bày văn bản tài liệu nhằm thiết lập một quy chuẩn sử dụng ngôn ngữ. Hiện nay, APA được công nhận rộng rãi trên thế giới và được nhiều trường đại học sử dụng.
Một quy tắc quan trọng của APA là trích dẫn phải có tên tác giả và thời gian tác giả đưa ra thông tin đó. Dưới đây là cách trích dẫn cho từng trường hợp với ví dụ cụ thể.
Trong bài này, mình sẽ trình bày cách trích dẫn theo phương pháp APA. Đây là phương pháp phổ biến nhất và thường được sử dụng trong đa số trường đại học.
3.2 Trích dẫn một tác giả hoặc một nhóm tác giả
3.2.1 Tác phẩm của hai tác giả
Đặt tên cả hai tác giả trong “cụm từ tín hiệu” hoặc trong ngoặc đơn mỗi khi bạn trích dẫn. Sử dụng từ “và” giữa tên của tác giả trong văn bản và sử dụng dấu “&” trong dấu ngoặc đơn.
Nghiên cứu của Wegener và Petty (1994) cho thấy…
(Wegener & Petty, 1994)
3.2.2 Tác phẩm của ba đến năm tác giả
Liệt kê tất cả các tác giả trong “cụm từ tín hiệu” hoặc trong ngoặc đơn khi bạn trích dẫn nguồn đầu tiên. Sử dụng từ “và” giữa tên của tác giả trong văn bản và sử dụng dấu “&” trong dấu ngoặc đơn.
(Kernis, Cornell, Sun, Berry, & Harlow, 1993)
Trong trích dẫn tiếp theo, chỉ sử dụng họ cuối của tác giả đầu tiên theo sau là “et al.”. Trong cụm từ tín hiệu hoặc trong dấu ngoặc đơn. “et al.” là từ viết tắt của et alii nghĩa là “and others” hay là “cộng sự”.
(Kernis et.al., 1993) / (Kernis và cộng sự, 1993)
3.2.3 Sáu hoặc nhiều tác giả
Sử dụng tên của tác giả đầu tiên theo sau là et al. trong cụm từ tín hiệu hoặc trong dấu ngoặc đơn.
Harris et al. (2001) argued… / Harris và cộng sự (2001) lập luận…
(Harris et al., 2001) / (Harris và cộng sự, 2001)
3.2.4 Tác giả khuyết danh
Nếu tác phẩm không có tác giả, trích dẫn nguồn theo tiêu đề của nó trong cụm từ tín hiệu. Hoặc sử dụng từ đầu tiên hoặc hai trong ngoặc đơn. Các sách báo và báo cáo được in nghiêng hoặc gạch chân; tiêu đề của các bài viết, các chương, và các trang web được đặt trong dấu ngoặc kép.
Một nghiên cứu tương tự cũng đã được thực hiện khi học sinh học cách định dạng các tài liệu nghiên cứu (“Using APA,” 2001).
Lưu ý: Trong một số trường hợp hiếm hoi, “Anonymous / Ẩn danh” được sử dụng cho tác giả, coi nó như là tên của tác giả (Anonymous, 2001). Trong danh sách tài liệu tham khảo (cuối luận văn, tiểu luận), bạn cũng sử dụng tên “Anonymous” hay “Ẩn danh” như là tên tác giả.
3.2.5 Tổ chức như một tác giả
Nếu tác giả là một tổ chức hoặc một cơ quan chính phủ. Hãy đề cập đến tổ chức trong cụm từ tín hiệu hoặc trích dẫn khi bắt đầu trích dẫn nguồn.
Theo Hiệp hội Tâm lý Mỹ (2000),…
Nếu tổ chức có một từ viết tắt nổi tiếng. Hãy bao gồm chữ viết tắt trong ngoặc vuông trong lần đầu tiên nguồn được trích dẫn. Sau đó chỉ sử dụng chữ viết tắt trong các trích dẫn sau này.
Trích dẫn đầu tiên: (Tổ chức Thương mại Thế giới [WTO], 2000)
Các trích dẫn sau đó: (WTO, 2000)
3.2.6 Hai hoặc nhiều công trình trong cùng lúc
Khi trích dẫn phụ của bạn bao gồm hai hoặc nhiều tác phẩ. Hãy sắp xếp chúng giống như cách chúng xuất hiện trong danh sách tài liệu tham khảo (tức là theo thứ tự bảng chữ cái), được phân cách bởi dấu chấm phẩy.
(Berndt, 2002; Harlow, 1983)
3.2.7 Tác giả có cùng họ
Để tránh nhầm lẫn, sử dụng tên tắt đầu tiên có họ.
(E. Johnson, 2001; L. Johnson, 1998)
3.2.8 Hai hoặc nhiều tác phẩm của cùng tác giả trong cùng năm
Nếu bạn có hai nguồn của cùng một tác giả trong cùng năm. Hãy sử dụng các chữ cái thường (a, b, c) với năm để sắp xếp các mục nhập trong danh sách tham khảo. Sử dụng các chữ cái viết thường với năm trong phần trích dẫn trong văn bản.
Nghiên cứu của Berndt (1981a) minh hoạ rằng…
3.2.9 Giới thiệu, Tiền đề, Lời nói đầu và Lời kết
Khi trích dẫn Lời giới thiệu, Lời nói đầu hay những thứ tương tự trong đoạn văn, bạn cũng trích dẫn tác giả và năm tương ứng như thường lệ.
(Funk & Kolln, 1992)
3.2.10 Giao tiếp cá nhân
Đối với các cuộc phỏng vấn, thư từ, e-mail, và giao tiếp giữa người với người khác. Trích dẫn tên của người giao tiếp, thực tế đó là giao tiếp cá nhân, và ngày giao tiếp. Không bao gồm thông tin cá nhân trong danh sách tài liệu tham khảo.
(E. Robbins, thông tin cá nhân, ngày 4 tháng 1 năm 2001).
A. P. Smith cũng tuyên bố rằng nhiều sinh viên của cô đã gặp khó khăn với phong cách APA (giao tiếp cá nhân, 3 tháng 11 năm 2002).
Đối với tên tác giả là người Việt, vì người Việt không sử dụng họ độc lập, nhưng gọi tên thì không trang trọng, bạn nên viết đủ họ và tên. Không bao gồm người Việt sống ở nước ngoài và sử dụng họ độc lập.
3.3 Trích dẫn các nguồn gián tiếp
Nếu bạn sử dụng nguồn được trích dẫn trong một nguồn khác, hãy đặt tên nguồn gốc (nguồn sơ cấp) trong cụm từ tín hiệu của bạn và bao gồm nguồn thứ cấp trong dấu ngoặc đơn. Trong danh sách tài liệu tham khảo thì liệt kê nguồn thứ cấp.
Johnson lập luận rằng… (như trích dẫn ở Smith, 2003, trang 102).
Lưu ý: Khi trích dẫn tài liệu trong ngoặc, ngăn cách các phần bằng dấu phẩy, như trên. Ngoài ra, cố gắng tìm tài liệu gốc và trích dẫn nguồn gốc.
3.4 Nguồn điện tử
Nếu có thể, hãy trích dẫn một tài liệu điện tử giống như bất kỳ tài liệu nào khác bằng cách sử dụng kiểu tác giả.
Kenneth (2000) giải thích…
Không biết tác giả và ngày không xác định: Nếu không có (không biết) tác giả hoặc ngày tháng được đưa ra, sử dụng tiêu đề trong cụm từ tín hiệu của bạn hoặc một hai từ đầu tiêu đề trong dấu ngoặc đơn và sử dụng chữ viết tắt “n.d.” với “n.d.” là “no date”.
Một nghiên cứu khác của sinh viên phát hiện ra rằng sinh viên làm gia sư thì thành công hơn (“Keoring and APA,” n.d.)
Trong ví dụ trên, “Keoring and APA,” là tiêu đề tác phẩm nên phải để trong ngoặc kép. Quy tắc chung của APA là tên tác giả thì không cần ngoặc kép, tiêu đề thì cần ngoặc kép và trừ trường hợp “no date” thì luôn luôn có thời gian trích dẫn.
3.5 Các nguồn không có số trang
Khi một nguồn điện tử thiếu số trang, bạn nên cố gắng bao gồm các thông tin có thể giúp độc giả tìm thấy đoạn văn được trích dẫn. Khi một tài liệu điện tử đã đánh số các đoạn văn, hãy sử dụng chữ viết tắt “para.” tiếp theo là số đoạn văn bản. “para.” là từ viết tắt của “paragrah”, tức đoạn. Trong tiếng Việt, để dễ dàng, bạn cứ viết thẳng là “đoạn”.
(Hall, 2001, đoạn 5)
Nếu các đoạn không được đánh số và tài liệu bao gồm tiêu đề. Hãy cung cấp tiêu đề thích hợp và chỉ định đoạn trong tiêu đề đó. Lưu ý rằng trong một số nguồn điện tử, như các trang Web, mọi người có thể sử dụng chức năng Tìm trong trình duyệt của họ để tìm bất kỳ đoạn trích dẫn nào bạn trích dẫn.
Theo Smith (1997),… (“Mind over Matter section,” đoạn 6).
Mind over Matter section là tiêu đề bài viết trên website và đoạn 6 là đoạn bạn gán cho nó bằng cách tự mình đếm.
Lưu ý: Không bao giờ sử dụng số trang của các trang web mà bạn in; các máy tính khác nhau in các trang web với số trang khác nhau.
Bài viết này dựa theo ấn bản thứ 6, in lần thứ hai của cuốn cẩm nang APA.
4. Kết luận
Bài viết trên đã trình bày cho các bạn phương pháp trích dẫn đúng cách trong bài làm. Thực hiện theo phương pháp này, các bạn sẽ tránh được các điểm lỗi đạo văn. Ngoài ra, việc trích dẫn cũng sẽ thể hiện sự tôn trọng với tác giả. Lưu ý, cách trích dẫn này là phương pháp các bạn sử dụng trong nội dung bài làm. Về phương pháp soạn tài liệu tham khảo ở cuối bài luận. Chúng mình đã trình bày trong bài viết Cách trình bày và nội dung chủ yếu trong bài khóa luận tốt nghiệp
Ngoài ra, MOSL cung cấp các dịch vụ hỗ trợ viết luận văn và thu thập, phân tích số liệu. Nếu trong quá trình học tập có khó khăn gì, các bạn đừng ngại liên hệ chúng mình qua số điện thoại 0707.33.9698 hoặc Mail: sales@mosl.vn | Fanpage: Mentor Of Số Liệu – Mosl.vn để được hỗ trợ nhé!
